اندام گوارش طیور - بخش اول
مری (Esophagus) چیست
غذا پس از دهان وارد یک لوله انعطاف پذیر به نام مری میشود. مری دهان را به چینهدان متصل میکند. غذا پس از چینه دان به پروونتریکولوس (proventriculus) منتقل میکند. دیواره مری مرغ از چهار لایه بافتی تشکیل شده که داخلیترین آن غشای مخاطی است. غشای مخاطی مانع مهمی برای ورود میکروبها است. مخاط تولید شده در مری، موجب عبور غذا از امتداد مجرای گوارش است.
چینه دان (Crop) چیست
چینه دان در قسمت بیرونی مری در ناحیه گردن قرار دارد، درست قبل از جایی که مری وارد حفره قفسه سینه میشود. در واقع یک برآمدگی با دیواره نازک در کانال دستگاه گوارش پرندگان است که غذا قبل از هضم در آن ذخیره میشود. هنگامی که چینه دان خالی یا تقریباً خالی است، سیگنالهای گرسنگی به مغز مرغ ارسال میشود و مرغ احساس گرسنگی میکند. چینه دان برای پرندگانی که معمولا توسط حیوانات دیگر شکار میشوند، تکامل یافته است. چرا که این پرندگان نسبتاً با سرعت بالا غذا مصرف میکنند تا شکار نشوند و بعداً در مکان امنتری غذا را هضم میکنند.
گاهی اوقات غذا در چینه دان انباشته شده یا باقی میماند. این مشکل معمولا زمانی رخ میدهد که مرغ مدت طولانی غذا نخورده و پس از دسترسی به غذا با سرعت بالایی شروع به مصرف غذا میکند. یا پرندگانی یا مرغی که در مراتع از پوششهای گیاهی سخت یا با تکههای بلند تغذیه کرده است، به دلیل اینکه چینه دان نمیتواند آن خوراک را عبور دهد، اتفاق میافتد. به این مشکل در واقع انباشتگی چینه دان (crop impaction)، انسداد چینه دان(crop binding) و یا پاندولس چینه دان (pendulous crop) میگویند. چینه دان متورم میتواند باعث خفگی مرغ نیز شود.
یکی دیگر از دلیلی که در مرغداریها ممکن است مرغ درگیر انسداد چینهدان شود، سبوس برنج، تراشه چوب و.. است. در مرغداریها برای گرفتن رطوبت، ناشی از فضولات مرغ و جلوگیری از انتشار بیماری از پوشال در بسترمرغداری استفاده میکنند. یکی از مواد پر کاربردی که مرغداران برای بستر مرغ از آن استفاده میکنند پوسته برنج است. پوسته برنج رطوبت موجود در محیط را سریع جذب کرده و خشک میشود، عایق حرارتی خوب در سرما است و همچنین از وارد شدن ضربه به پای جوجه نیز جلوگیری میکند. اما از آنجایی که جوجهها به هرچیزی در سطح ممکن است از آن تغذیه کنند. از آنجایی که سبوس برنج سطح زبر و خشکی دارد، ممکن است در چینه دان جوجههای کوچک بخصوص در هفتههای اول گیر کند. این اتفاق به چند دلیل رخ میدهد:
• در روزهای اول که سبوس هنوز خیس و نرم نشده، بسیار زبر و خشک است.
• چینه دان و دستگاه گوارش جوجه کوچک است و هنوز بزرگ و تکامل نیافته است.
به همین منظور اصولا مرغداران روس سبوس برنج رول کاغذی قرار میدهند.
منبع: متن کامل اندام گوارش مرغ