تغذیه دام به شش گروه غذایی مختلف تقسیم می‌شود که در حفظ سلامت دام موثر هستند:
۱٫ کربوهیدرات‌ها از کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده‌اند و به حیوانات انرژی می‌دهند.
۲٫ پروتئین‌ها حاوی نیتروژن هستند که نیازهای میکروارگانیسم شکمبه را تامین می‌کند.
۳٫ چربی‌ها نسبت به کربوهیدرات‌ها و قندها نسبت کالری به ازای هر واحد وزن بیشتری دارند و می‌توانند چگالی انرژی را در بخش‌های خوراک افزایش دهند.
۴٫ آب یک نیاز اساسی برای زنده ماندن و رشد همه حیوانات است.
۵٫ ویتامین‌ها مواد مغذی آلی هستند که مقاومت حیوان را در برابر بیماری‌ها افزایش می‌دهند و در عین حال به حفظ عملکرد بدن نیز کمک می‌کنند.
۶٫ مواد معدنی عناصر غیرآلی هستند که به حفظ سلامتی و حمایت از رشد و تولیدمثل کمک می‌کنند.
در بین گروه‌های نام برده لزوما هیچ گروهی مهمتر از دیگری نیست، اما اصولا تولیدکنندگان بیشترین نگرانی را نسبت به غنی‌سازی پروتئین در خوراک دارند، چرا که گرانترین ماده در تغذیه خوراک است.
مواد تشکیل دهنده خوراک بر تغذیه دام
تغذیه دام عمدتاً مجموعه‌ای از مواد تشکیل‌دهنده خوراک و مکمل‌های اضافی است که در خوراک مخلوط شده‌اند. طبق انجمن صنعت خوراک آمریکا، بیش از ۹۰۰ محصول کشاورزی مختلف وجود دارد که برای تولید خوراک دام استفاده می‌شود. از این میان، موادی که بیشتر در خوراک دام یافت می‌شوند عبارتند از:
در کنار ترکیبات مختلف خوراک استفاده از مکمل‌ها نیز برای سلامت حیوان اهمیت دارد. مکمل ها در اشکال مختلف وجود دارند که از رایج‌ترین آنها عبارتند از: توکسین بایندر (Toxin binders)، پلت بایندر (Pellet binders)، اسید فایر (Acidifiers) و… است. این مکمل‌ها با خوراک دام مخلوط می‌شوند، بنابراین به‌طور طبیعی موادمغذی لازم و مفید در طول مدت مصرف خوراک توسط دام جذب می‌شود.
این مکمل‌ها با خوراک مخلوط می‌شوند، بنابراین دام به‌طور طبیعی مواد مغذی را در طول یک روز یا یک هفته مصرف می‌کند. مکمل‌ها به بسیاری از جنبه‌های مختلف تغذیه دام کمک می‌کنند، اما آنها به ویژه برای ترویج تولیدمثل سالم و برای حفظ سلامت در فصول هوای سرد مفید هستند.
خوراک دام به دو سته خوراک دام پرواری و خوراک دام شیری تقسیم می‌شود.
یه مقاله در سایت جهان کاوه نوشته شده درباره میزان مصرف دان و انواع دان در طول پروش مرغ گوشتی. در این مقاله ذکر کرده که:
جوجه‌های گوشتی به دلیل ایجاد توده‌های عضلانی نیاز به رژیم غذایی با کیفیت و غنی از مواد مغذی نیاز دارند. در واقعا جوجه‌های گوشتی در سنین کمتر، به پروتئین بیشتری در هر گرم دان مصرفی نیاز دارند. در واقعا جوجه‌های گوشتی در سنین کمتر، به پروتئین بیشتری در هر گرم دان مصرفی نیاز دارند. اما به دلیل فعالیت بیشتر طیور انرژی قابل متابولیسم در هر گرم دان مصرفی مرغ با رشد پرنده بیشتر می‌شود. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌ها جیره‌های غذایی متفاوتی برای دوره‌های مختلف رشد جوجه گوشتی تولید می‌کنند. این جیره‌های غذایی با توجه به برند می‌تواند متفاوت باشد. بطور کل دوره‌های رشد جوجه به سه مرحله تقسیم می‌شود:
جیره اولیه جوجه (Starter) – دوره اولیه حیات جوجه گوشتی را گویند که معمولا از یک تا 14 روزگی جوجه است.
جیره میان دان (grower) – جوجه‌ها با عبور از سن آغازین دوره پرورش، وزنشان افزایش یافته و وارد دوره جدیدی می‌شوند. در کل معمولا بین 15 تا 37 روزگی مرغ گوشتی محسوب می‌شود.
جیره پایانی مرغ (Finisher) – این دوره که معمولا از 38 روزگی آغاز می‌شود، به مرغ گوشتی کمک می‌کند تا مرغ گوشت بیشتر تولید و آماده برای فروش در بازار هدف شود.
از دیگر مواردی که متخصصین در تولید دان به آن توجه می‌کنند، تناسب سایز دان مصرفی مرغ گوشتی با منقار جوجه در طول سن رشد است. همه این حساسیت‌ها منجر به این شده، که دان تولیدی برای سنین مختلف مرغ گوشتی متفاوت باشد. آنچه مسلم است مواد لازم برای بدن طیور گوشتی در سنین مختلف متفاوت است. به همین دلیل متخصصان این حوزه همیشه در تلاش هستند تا به فرمول دقیق دست یابند، تا در پایان دوره پرورش گله گوشتی مرغدار بهترین عملکرد را داشته باشد.
در بسیاری از شرکت‌ها معمولا با خوراک دان مرغ گوشتی در دوره‌های مختلف پرورش با نام‌های استارتر، میان دان یک، میان دان دو و پایان دان ارائه می‌شود. همچنین ممکن است این تقسیم‌بندی خوراک در شرکت‌ها ممکن است کمتر یا بیشتر باشد. این مورد از این لحاظ حائز اهمیت است که فرمول این خوراک با دقت زیاد برای داشتن بهترین بازدهی و کمترین افت لاشه برای هر دوره پروش مرغ گوشتی برای مرغداری‌ها طراحی شده است.
به همین علت شرکت جهان کاوه برای یک دوره پرورش مرغ گوشتی، ۵ مرحله در نظر گرفته است. دو دوره آغازین (سوپراستارتر و استارتر)، دو دوره میانی (میان دان یک، میان دان دو) و در نهایت پایان دان است.
یکی از سایت های که مفصلا به این موضوع پرداخته و راهنمایی های لازم رو انجام داده سایت جهان کاوه است. در بخشی از این سایت دلایل کلیدی اهمیت نگهداری صحیح خوراک طیور را اینگونه ذکر کرده است:
پیشگیری از فساد: نگهداری مناسب، خوراک را در برابر عوامل فسادزا مانند رطوبت، هجوم آفات و رشد میکروارگانیسم‌ها محافظت می‌کند.
حفظ ارزش غذایی: روش‌های نگهداری صحیح تضمین می‌کند که خوراک، مواد مغذی ضروری برای رشد و سلامت طیور را حفظ کرده و به طور کامل تامین نماید.
کاهش ضایعات: با نگهداری درست، میزان خوراک فاسد شده یا آلوده که منجر به دور ریز می‌شود، به حداقل می‌رسد.
کاهش هزینه‌های پرورش: با جلوگیری از فساد و حفظ کیفیت خوراک، از هزینه‌های اضافی ناشی از بیماری و کاهش بهره‌وری گله به دلیل تغذیه نامناسب جلوگیری می‌شود.
در ادامه این سایت شیوه های نگهداری را بیان کرده و مفصلا هر کدام را توضیح داده است. عواملی همچون:
شرایط محیطی مناسب: جلوگیری از تجمع رطوبت و افزایش دما، حفظ در تاریکی یا نور کم.
جلوگیری از ورود جوندگان
نگهداری جداگانه از مواد اولیه و محصول نهایی
توجه به تاریخ انقضا و ماندگاری دان مرغ
استفاده از ظروف یا کیسه‌های در بسته و سالم: ممانعت از تماس با اکسیژن و ورود آفات.
نگهداری دان برای مدت محدود: تهیه دان تازه و به میزان مصرف.
